Για την ανασυγκρότηση του πρωτογενούς τομέα, το πανεπιστήμιο των αναγκών μας και την κοινωνία των ονείρων μας
Ένα φλέγον ζήτημα το οποίο διαχρονικά αποτελούσε αντικείμενο συζήτησης σε επίπεδο δημόσιου διαλόγου και κεντρική πολιτικής σκηνής είναι το ζήτημα της παραγωγικής ανασυγκρότησης Η φύση του αντικειμένου μας, απαιτεί τον έντονο προβληματισμό μας πάνω στους τρόπους με τους οποίους πρέπει να αναπτυχθεί ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, πάνω σε ποιες προτεραιότητες και ποιες ανάγκες θα εξυπηρετεί καθώς και ποιες σχέσεις στο εσωτερικό της παραγωγικής διαδικασίας, θα υποστηρίζει.
Η έννοια της παραγωγικής ανασυγκρότησης δεν μπορεί να είναι αποσυνδεδεμένη από την κατεύθυνση ενός εναλλακτικού μοντέλου αγροτικής ανάπτυξης το οποίο και οραματιζόμαστε. Δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από ένα γενικό υπόδειγμα οικονομίας πάνω στην οποία στοχεύουμε. Ενός υποδείγματος οικονομίας δηλαδή, που πρωταρχικά θα απαντάει στις βασικές κοινωνικές ανάγκες των υποτελών τάξεων, θα σέβεται τους φυσικούς πόρους, θα προστατεύει τη βιοποικιλότητα, θα παράγει ποιοτικά προϊόντα που θα αλλάζουν τα πρότυπα κατανάλωσης και διατροφής, ενώ θα ενθαρρύνει τις ελεύθερες συλλογικές μορφές παραγωγής (συνεταιρισμοί). Ο οικολογικός και παραγωγικός μετασχηματισμός, χρειάζεται να γίνει σε όφελος των παραγωγών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος. Διαφωνούμε λοιπόν με όσους αντιλαμβάνονται την αγροτική παραγωγή ως έναν καταδικασμένο τομέα, ο οποίος πρέπει να αναδιαμορφωθεί αποκλειστικά στη βάση της εξασφάλισης της ανταγωνιστικότητας του αγροτικού προϊόντος.
Το πανεπιστήμιο σε σύνδεση με την κοινωνία και όχι ξεκομμένο από αυτή
Εδώ και περίπου 5 χρόνια με αφορμή και αιτία την ανθρωπιστική κρίση δημιουργήθηκαν σε όλη τη χώρα αλληλέγγυες δομές τροφής: κοινωνικές κουζίνες και παντοπωλεία, αγορές χωρίς μεσάζοντες, συνεταιρισμοί, ομάδες παραγωγών, αλληλέγγυες - συλλογικές καλλιέργειες. Σε πρώτο επίπεδο ο στόχος τους είναι η αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης, πρωτοφανούς για περίοδο “ειρήνης” που μαζί με τα κοινωνικά ιατρεία, φαρμακεία, ωδεία κ.λπ έχουν απλώσει ένα δίχτυ ασφάλειας στη δοκιμαζόμενη κοινωνία. Το δεύτερο επίπεδο αφορά στις πολιτικές διεκδικήσεις ενός μεγάλου κομματιού της κοινωνίας: την αυτοοργάνωση από την παραγωγή και τη διάθεση τροφής μέχρι την κατανάλωση, την ενεργή αντίσταση στη δικτατορία της τροφής όπως ορίζεται από τον κλάδο των σούπερ μάρκετ, των μεσαζόντων και των εταιρειών που διαχειρίζονται από τα γεωργικά εφόδια και τους πόρους μέχρι τη διακίνηση των προϊόντων. Τα εγχειρήματα αυτά δεν είναι αυτόνομα από τον καπιταλισμό. Άλλωστε ο καπιταλισμός ούτε παρακάμπτεται με τη δημιουργία “κλειστών” συστημάτων, ούτε εξωραΐζεται με “ωραίες” ιδέες. Αποτελούν όμως υποδείγματα παραγωγικής ανασυγκρότησης σε σοσιαλιστική κατεύθυνση. Τέτοια κινήματα μπορεί να συμβάλλουν στη δημιουργία μιας κοινωνίας πιο δίκαιης, πλάι στις άλλες οργανώσεις των εργαζομένων και του λαού. Γι’ αυτό και εμείς ως γεωπόνοι οφείλουμε να έχουμε ενεργό συμμετοχή σε τέτοιες κινήσεις και να συμβάλουμε με τις γνώσεις μας με σεβασμό στο περιβάλλον και στο κοινωνικό δικαίωμα της πρόσβασης σε υγιεινά τρόφιμα. Καθώς και να συμβάλουμε στην προσπάθεια εδραίωσης ενός παραγωγικού, κοινωνικού και διατροφικού προτύπου, που θα βασίζεται στην αντιμετώπιση της τροφής ως κοινωνικό αγαθό και την αειφόρο ανάπτυξη και αυτό γιατί όπως τότε με το ΕΑΜ έτσι και τώρα: “Όταν αφήνεις το λαό να πεθαίνει στους δρόμους, να κουρελιαστεί ψυχικά και σωματικά, και λες έπειτα πως θα κάνεις στον κατάλληλο καιρό εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, είσαι ένας συνειδητός απατεώνας και συνεργάτης του εχθρού. Γιατί είναι σα να λες πως θα βάλεις ένα κουφάρι να πολεμήσει”. Να διώξουμε, λοιπόν, τους “μεσάζοντες” από τη ζωή μας, να “σπείρουμε” το σπόρο μιας άλλης κοινωνίας. Ωραία, εμείς τι κάνουμε;
.png)
Σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να δούμε σε πρώτη φάση δύο θέματα. Πρώτον, πώς οικοδομείται η σχέση του επιστήμονα με την κοινωνία στο πανεπιστήμιο των αναγκών μας. Θέλουμε έναν επιστήμονα - γεωπόνο που θα παράγει γνώση και έρευνα με κοινωνικό προσανατολισμό και δεν θα λειτουργεί ως ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους, αλλά ούτε θα προσφέρει “γνώση για τη γνώση”. Άρα, είναι αναγκαίο να ανοίξει μια κουβέντα ανάμεσα σε φοιτητές και καθηγητές για το πρόγραμμα σπουδών και τους άξονες με τους οποίους πρέπει να καταρτίζεται αυτό, δηλαδή στις γνώσεις που πρέπει να αποκτηθούν και στον κοινωνικό ρόλο του γεωπόνου. Δεύτερον, για εμάς το πανεπιστήμιο πρέπει να είναι ένας ελεύθερος κοινωνικός χώρος, χώρος αμφισβήτησης του κυρίαρχου και δημιουργίας, μέσα στο οποίο, όπως και στην κοινωνία, θα υπάρχουν δομές αυτοοργάνωσης με την ενεργό συμμετοχή κομματιών που ζουν και εργάζονται στο πανεπιστήμιο όπως διοικητικοί, καθηγητές, φύλακες κλπ. Μόνο έτσι μπορεί να εννοηθεί η κοινωνική διάσταση του πανεπιστημίου, όταν βρίσκεται σε σύνδεση με τις τοπικές κοινωνίες πάνω σε δομές, εγχειρήματα και κινήματα που οικοδομούνται σε αυτή.
